De gevolgen van hoge energieprijzen zijn voor bedrijven uiteindelijk beperkt gebleven, blijkt uit een analyse van het Centraal Planbureau. Bijna de helft van de Nederlandse bedrijven (met uitzondering van banken en verzekeraars) geeft aan dat het de hogere energieprijs helemaal of bijna helemaal heeft doorgerekend aan de klant. Gemiddeld genomen stegen de verkoopprijzen zelfs meer dan de gestegen kostprijzen voor bedrijven.
Noodkreten
Er waren flink wat noodkreten van ondernemers vorig jaar, omdat de energieprijzen extreem waren gestegen. De metaalsector, de kwekers, de detailhandel, de chemische industrie, bakkers trokken sloegen allen alarm. Tegelijkertijd vroegen werknemers ook steeds harder om meer loon. En de coronacrisis waren de bedrijven nog maar net te boven gekomen. Er werd om overheidssteun gevraagd.
Schade beperkt
Een jaar later concludeert het CPB dat de hoge energieprijzen „weinig vat hebben gehad” op de bedrijfswinsten. Die zijn over het algemeen stabiel gebleven. Het aantal bedrijven dat echt in problemen is gekomen, bleef „beperkt”. aldus het CPB. Dat waren er maar 3.700 meer dan het aantal bedrijven dat in normale tijden verlieslatend is (zo’n 420.000 bedrijven op jaarbasis). Dat is een stijging bovendien die „aanzienlijk lager” is dan in „eerdere crisisperiodes”.
Daarmee wordt onder andere bedoeld dat veel bedrijven, zeker de energie-intensieve, fors zijn gaan bezuinigen op hun energieverbruik. Vooral in de industrie werden productieprocessen soms tijdelijk stilgelegd, of afgeschaald.
Flink bespaard op energie
Dat er maar weinig bedrijven last hebben van de hoge energieprijzen komt deels doordat er hard is gesneden in het energieverbruik, met name in de energie-intensieve sector. In de industrie werd in 2022 40 procent minder gas verbruikt dan in 2019, terwijl de totale productie wel op peil bleef. Het CPB vergelijkt met 2019 omdat dit het laatste jaar was dat de economie op een normale manier functioneerde. De besparing is een stuk meer dan de 27 procent daling in gasgebruik over de hele linie van consumenten en bedrijven in vergelijking met 2019. De daling in gasverbruik is overigens voor een deel ook te danken aan de warme winter.
Forse prijsverhogingen
Verder wijst het CPB ook op een andere, pikantere verklaring: dat de bedrijven hun prijzen fors hebben verhoogd en zo de stijgende energiekosten voor een groot deel (soms zelfs helemaal) hebben afgewenteld op de consument. In „verrassend” veel bedrijfstakken waren de prijsstijgingen hoger dan de kostprijsstijgingen waar ze zelf mee geconfronteerd werden, aldus het CPB. Dat zou wijzen op „een grote mate van doorberekening”. Gemiddeld genomen zouden de verkoopprijzen zelfs 2,9 procent meer zijn gestegen dan de kostprijzen.